Jest nas 2,17 mln osób (1,22 mln kobiet oraz 0,96 mln mężczyzn), co stanowi 5,6% łącznej liczby mieszkańców Polski. Jest to 6,1% kobiet oraz 5,1% mężczyzn. Do tego doliczamy osoby nieświadome cukrzycy – 26 % – co daje liczbę 2,73 mln! To najnowsze dane na temat chorych na cukrzycę na rok 2013.
Liczbę ustalono na podstawie danych rozliczeniowych porad lekarskich oraz leków refundowanych. Wyniki badań zaprezentowali naukowcy z Komitetu Zdrowia Publicznego PAN. Towarzystwo Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą MOJACUKRZYCA.PL miało okazję zapoznać się z nimi już podczas Kongresu Wyzwań Zdrowotnych Teraz dysponujemy pełnym raportem.
Liczba osób korzystających z porad lekarskich w ramach systemu ubezpieczeń opisanych przyczyną związaną z cukrzycą (E10-E14) wynosiła w roku 2013 – 1,77 mln, w tym 0,98 mln kobiet oraz 0,79 mln mężczyzn. Z kolei liczba osób wykupujących leki lub testy na cukrzycę była większa niż liczba porad o 0,35 mln osób i wynosiła w 2013 roku łącznie 2,13 mln osób (1,19 mln kobiet oraz 0,94 mln mężczyzn).
W ujęciu wojewódzkim procentowo najczęściej na cukrzycę chorowali mieszkańcy woj. śląskiego (6,5%), łódzkiego (6,4%), opolskiego (6,2%) oraz dolnośląskiego (6,0%), a najniższą częstość występowania cukrzycy odnotowano w województwach podkarpackim (4,6%), podlaskim (4,8%).
Aby oszacować także liczbę osób, które chorują na cukrzycę, jednakże są tego nieświadome i dlatego nie korzystają z leków ani porad cukrzycowych wykorzystano dane z badania NATPOL z roku 2011. Do liczby osób korzystających z porad lub leków finansowanych przez NFZ, które potraktowano jako osoby chorujące a zarazem świadome choroby, doliczono 26% osób, która to wartość została przyjęta jako liczba osób nieświadomych, ale chorujących na cukrzycę (zostało to określone na podstawie badań biochemicznych zgodnych z aktu aktualnymi zaleceniami PTD tj. na podstawie dwukrotnego oznaczenia poziomu glikemii na czczo) w projekcie NATPOL. Łącznie zatem liczba osób chorujących na cukrzycę (świadomych i nieświadomych) w 2013 roku wynosiła 2,73 mln.
Opisane wyżej badania obejmują pełny systemu publicznego ubezpieczenia dla mieszkańców Polski. Skorzystano z kompletnej bazy kontraktowanych usług oraz leków refundowanych dla osób chorujących na cukrzycę. Dlatego jest unikalne w zakresie dokładności szacunku. Wykorzystanie baz danych NFZ jest wyjątkowo cenną i obiektywną drogą do poznania obciążenia chorobą populacji. W porównaniu do badań populacyjnych powyższa metoda wykazuje się większą kompletnością danych dla chorób o prostych kryteriach diagnostycznych, jest szybsza i tańsza. Głównym problemem korzystania tylko z bazy NFZ jest ograniczenie do osób korzystających z opieki zdrowotnej i zdiagnozowanych – analizy te wymagały zatem uzupełniania o dane z dodatkowych niezależnych i wiarygodnych źródeł. Dlatego Autorzy z KZP PAN podczas swych analiz skorzystali z dwóch dodatkowych badań: z bardzo dobrego metodycznie ogólnopolskiego projektu wykonanego na reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków – NATPOL 2011 oraz analiz RECEPTOMETR Sequence™ przeprowadzonych na reprezentatywnej próbie polskich aptek.
Jak wyniki zmienią opiekę diabetologiczną?
Ocena stanu zdrowia populacji jest niezbędnym, podstawowym elementem prowadzenia trafnej, odpowiadającej potrzebom zdrowotnym społeczeństwa polityki zdrowotnej państwa. Podstawą tej oceny są wskaźniki epidemiologiczne – czyli np. określenie rozpowszechnienia choroby. Obejmują one zasadniczy fragment potrzeb zdrowotnych, czyli tych aspektów stanu zdrowia, które mogą ulec poprawie wskutek działań opieki zdrowotnej (edukacji zdrowotnej, promocji zdrowia, prewencji chorób, diagnostyki, leczenia, rehabilitacji i opieki terminalnej). Dalsze podejście do zagadnień oceny potrzeb zdrowotnych polega na systematycznym określeniu, czy usługi zdrowotne są wykorzystane do poprawy zdrowia populacji w sposób najbardziej efektywny. Jest to zatem złożona analiza sytuacji zdrowotnej uwzględniająca przyczyny chorób (czynniki ryzyka, determinanty społeczno-ekonomiczne) oraz jakość i efektywność opieki zdrowotnej.
Prezentowane wyniki są absolutną bardzo poprawną metodycznie podstawą tego typu analiz w zakresie potrzeb zdrowotnych dot. cukrzycy. Ich rozwinięcie w odniesieniu do oceny ekonomicznych skutków, jakości i dostępności, a następnie systematyczne uzupełnianie i monitorowanie zmian powinno zaowocować w poprawie działania systemu zdrowotnego i lepszego do niego dostępu wszystkich mieszkańców Polski, dla których system ten został przecież utworzony. Określenie liczby osób chorujących obecnie na cukrzycę jak również przygotowanie prognoz chorobowości w przyszłości będzie zatem zasadniczym elementem racjonalnego planowania zadań opieki zdrowotnej oraz alokacji zasobów zgodnie z zasadami evidence based decision making (EBDM).
Od momentu zachorowania cukrzyca będzie trwać przez resztę życia chorego. Prawidłowo leczona i kontrolowana może w większości sytuacji pozwolić na osiągnięcie zadowalającej jakości życia i uniknięcia groźnych powikłań. Odpowiedzialność za leczenie nie zależy wyłącznie do systemu opieki zdrowotnej. Uczestnictwo w badaniach typu wczesnego wykrywania, okresowe kontrole, przestrzeganie zaleceń dotyczących stylu życia i leczenia jest istotnym znakiem odpowiedzialności za własne zdrowie i szczęście naszych bliskich.
Dlaczego te informacje są wyjątkowe i dlaczego wiarygodne?
W obecnym badaniu zastosowano unikalną metodę analizy różnych trzech baz danych dostępnych w Polsce, w tym baz Narodowego Funduszu Zdrowia za rok 2013, badania ogólnopolskiego NATPOL 2011, badania RECEPTOMETR. Jest to pierwsze w Polsce oszacowanie liczby osób chorujących na cukrzycę przy użyciu danych jednostkowych (pacjentów). Analizą objęto wszystkie osoby korzystające z systemu ubezpieczenia zdrowotnego. Badanie przeprowadzono w licznym zespole ekspertów z dziedziny diabetologii, statystyki medycznej, epidemiologii oraz zdrowia publicznego.
Miejsce przeprowadzenia badania
Zespół ds. epidemiologii i kosztów cukrzycy Komitetu Zdrowia Publicznego Polskiej Akademii Nauk pod kierunkiem prof. Tomasza Zdrojewskiego (P-rzewodniczącego Komitetu) i prof. Krzysztofa Strojka (konsultanta krajowego ds. cukrzycy). Pierwszy Autor opracowania: dr med. Roman Topór-Mądry, Instytut Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum
