Prewencja rozwoju cukrzycy

Prof. Ewa Otto-Buczkowska
Prof. Ewa Otto-Buczkowska

W ostatnim czasie, także na tych łamach omawiane były próby zastosowania różnych metod zmierzających do zapobiegania wystąpieniu cukrzycy, a także do zahamowania jej rozwoju. Leczenie cukrzycy typu 1: TREG z szansą.

Zespół Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku już od kilku lat pracuje nad metodami spowolnienia procesu autoimmunologicznej destrukcji komórek β w cukrzycy typu 1. Prace te jednak ciągle jeszcze są na poziomie badan klinicznych.

Zdaniem autorów tego projektu ostatnie postępy w zrozumieniu funkcjonowania układu odpornościowego i patogenezie autoimmunologicznego T1D dają nadzieję na efektywne leczenie w najbliższych latach. Zmodyfikowane szczepionki i terapie komórkowe są jednymi z obecnie najbardziej obiecującymi metodami  interwencji we wczesnej profilaktyce rozwoju cukrzycy typu 1.

Pierwsze doniesienia o zastosowaniu komórek T regulatorowych (Treg) w eksperymentach na zwierzętach pochodzą z roku 1995. W Polsce w roku 2009 prof. Piotr Trzonkowski z Gdańska, wraz z zespołem, zastosował tą metodę u pacjentów po przeszczepie szpiku. W 2004 r opublikowane zostało doniesienie o badaniach  eksperymentalnych  nad zastosowaniem tej szczepionki w hamowaniu rozwoju cukrzycy u myszy. Podobny efekt uzyskali polscy naukowcy z Gdańska po zastosowaniu szczepionki u ludzi.

Naukowcy ci opracowali preparat , który ma spełniać rolę szczepionki komórkowej „Treg”, której zadaniem jest częściowe zahamowanie procesów autoimmunizacji komórek β u pacjentów ze świeżo rozpoznaną cukrzycą typu 1 w ciągu dwóch miesięcy od chwili rozpoznania cukrzycy.

Badania te  wykazały, że leczenie jest bezpieczne i u młodocianych chorych na cukrzycę typu 1  może prowadzić do zmniejszenia zapotrzebowania na insulinę egzogenną. Z badań tych wynika, że  2 z 12 włączonych do badania pacjentów przez rok nie wymagało terapii insulinowej.

Raz jeszcze należy podkreślić, że ponieważ na razie te próby leczenia mają status eksperymentu klinicznego, obwarowane są szeregiem wymogów dotyczących wieku pacjentów, czasu jaki upłynął od chwili ujawnienia się cukrzycy, stopnia zachowania sekrecji insuliny endogennej ilustrowanej poziomem C-peptydu.

Metoda ta wydaje na tyle zachęcająca, że warto podejmować wszelkie starania o zwiększenie subwencji na prowadzenie dalszych badań. Pragnę tylko zwrócić uwagę, że metoda ta na razie stosowana jest nie jako leczenie cukrzycy, ale jako metoda przedłużania okresu remisji.

Prewencje cukrzycy

Prewencje cukrzycy dzieli się na prewencję pierwotną, która dotyczyłaby rozwoju cukrzycy u osób genetycznie predysponowanych, ale przed rozpoczęciem się procesu autoimmunizacji. Ten typ prewencji na razie jest nierealny.

Prewencję wtórną dzieli się na prewencję wtórną wczesną przedkliniczną, która podejmowana jest w okresie, kiedy rozpoczęły się już procesy autoimmunizacji, ale ilość komórek β jest wystarczająca dla utrzymania homeostazy glukozy oraz późną prewencję wtórną u osób, u których wystąpiły zaburzenia tolerancji glukozy, bądź we wczesnym okresie po ujawnieniu się cukrzycy typu 1.

Ten typ prewencji wydaje się w chwili obecnej najbardziej realny. Podejmowane sa różne próby zmierzające do zahamowania autoimmunologicznej destrukcji komórek β oraz do stymulacji ich odnowy.

W świetle tego co obecnie wiemy na temat roli „pamięci hiperglikemicznej” na uruchamianie procesów prowadzących do rozwoju powikłań przewlekłych i wynikającego z tego kalectwa, cały wysiłek zarówno pacjentów i ich opiekunów jak i lekarzy winien być skierowany na maksymalne wykorzystanie obecnych możliwości utrzymania homeostazy metabolicznej organizmu dla uniknięcie rozwoju powikłań przewlekłych, a tym samym skorzystanie w przyszłości z możliwości wyleczenia cukrzycy!

Nie chcę odbierać pacjentom nadziei. Pragnę jednak przypomnieć, że cukrzyca typu 1 w chwili obecnej pozostaje nadal chorobą nieuleczalną. Prowadzone są bardzo intensywne i wielokierunkowe badania nad znalezieniem leku na tę chorobę. Wydaje się, że jest to realne, ale jeszcze nie teraz.

Literatura:

Marek-Trzonkowska N, Mysliwiec M, Dobyszuk A, Grabowska M, Techmanska I, Juscinska J et al. Administration of CD4+CD25highCD127- regulatory T cells preserves β-cell function in type 1 diabetes in children. Diabetes Care. 2012; 35(9): 1817-20.

Marek-Trzonkowska N, Myśliwiec M, Dobyszuk A, Grabowska M, Derkowska I, Juścińska J et al. Therapy of type 1 diabetes with CD4(+)CD25(high)CD127-regulatory T cells prolongs survival of pancreatic islets – results of one year follow-up. Clin Immunol. 2014; 153(1): 23-30.

Skip to content