Stan przedcukrzycowy (prediabetes) – temat ciągle aktualny

Prof. Ewa Otto-Buczkowska
Prof. Ewa Otto-Buczkowska

Stan przedcukrzycowy charakteryzuje się występowaniem nieprawidłowej glikemii na czczo (impaired fasting glucose – IFG, 100–125 mg/dl, co odpowiada 5,6–6,9 mmol/l) i/lub nieprawidłowej tolerancja glukozy (impaired glucose tolerance – IGT, glikemia w zakresie 140–199 mg/dl, czyli 7,8–11 mmol/l w 120. minucie 75 g OGTT).

Stan przedcukrzycowy stanowi bardzo poważny problem bowiem bardzo często pozostaje nie rozpoznany przez wiele lat. Jest to bardzo groźne, ponieważ nawet niezbyt wysoka hiperglikemia (powyżej 160 mg/dl tzn 8,9 mmol/l), ale utrzymująca się przez dłuższy okres czasu powoduje uruchomienie procesów chorobowych, które prowadzą do tzw „glukotoksyczności”.

Dochodzi do uszkodzenia śródbłonka naczyń, co prowadzi do szeregu powikłań. Taka niezbyt wysoka hiperglikemia zwykle uchodzi uwadze ponieważ nie daje wyraźnych klinicznych objawów chorobowych. Bardzo ważne jest więc przeprowadzanie badań profilaktycznych mających na celu wczesne wykrycie zaburzeń metabolizmu glukozy.

Badania takie winny być wykonywane w grupach ryzyka. Do takich zalicza się osoby, u których występuje nadwaga lub otyłość, niska aktywność fizyczna, choroby układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, zespół policystycznych jajników. Należą tu także kobiety które urodziły dziecko o masie powyżej czterech kilogramów oraz osoby z dużym obciążeniem występowaniem cukrzycy w rodzinie. W tych grupach kontrolę poziomu cukru we krwi wykonywać należy, niezależnie od wieku, raz w roku. U osób po 45 roku życia, u których nie występują dodatkowe czynniki ryzyka kontrola stężenia glukozy powinna być wykonywana raz na trzy lata.

Jeśli stan przedcukrzycowy rozpozna się dostatecznie wcześnie i jeśli zastosowana zostanie prawidłowa terapia to możliwe jest zapobiegnięcie rozwojowi cukrzycy oraz jej powikłań.
Postępowanie lecznicze polega w pierwszej fazie głównie na zastosowaniu leczenia dietetycznego oraz zwiększenia aktywności fizycznej. Jeśli to okaże się niewystarczające konieczne może być zastosowanie farmakoterapii.

Na zakończenie jeszcze raz należy przypomnieć, że u osób z obecnością czynników ryzyka rozwoju cukrzycy, monitorowanie poziomu cukru we krwi rozpocząć należy już w okresie młodzieńczym i wykonywać badanie co roku. U osób bez wymienionych wcześniej czynników ryzyka, kontrolę poziomu cukru we krwi rozpocząć należy po 45 roku życia i przeprowadzać w odstępach 3-letnich.

Wybrane pozycje piśmiennictwa
Aschner PJ, Ruiz AJ. Metabolic memory for vascular disease in diabetes. Diabetes Technol Ther. 2012;14 Suppl 1:S68-74
Chilelli NC, Burlina S, Lapolla A. AGEs, rather than hyperglycemia, are responsible for microvascular complications in diabetes: a „glycoxidation-centric” point of view. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2013;23:913-919.
Chwalba A, Otto-Buczkowska E. Role of gluten-free diet in pathogenesis of type 1 diabetes – what new? Pediatr Endocrinol Diabetes Metab. 2015;21(4):188-191.
Gubitosi-Klug RA; DCCT/EDIC Research Group. The diabetes control and complications trial/epidemiology of diabetes interventions and complications study at 30 years: summary and future directions. Diabetes Care. 2014;37:44-49.
Intine RV, Sarras MP Jr. Metabolic memory and chronic diabetes complications: potential role for epigenetic mechanisms. Curr Diab Rep. 2012 Oct;12(5):551-9.
Otto-Buczkowska E. „Pamięć metaboliczna” — znaczenie w cukrzycy. Forum Medycyny Rodzinnej 2014;8(2):51-55
Otto-Buczkowska E. Zespół metaboliczny – narastający problem Postępy Nauk Medycznych 2014;27(12B):11-16.
Otto-Buczkowska E, Dryżałowski M. The utility of serum glucose measurement at 1 hour of the oral glucose tolerance test. Clinical Diabetology 2016;5:127-130

Skip to content