Dobrze kontrolowana cukrzyca, a co za tym idzie brak jej powikłań, to cel każdego pacjenta oraz prowadzącego go lekarza. Prewencja powikłań cukrzycy to przede wszystkim szybka diagnoza, edukacja i dobór optymalnej farmakoterapii. O ile, wraz z rozszerzeniem refundacji, jest szansa na coraz lepsze leczenie, to bez regularnej kontroli stężenia glukozy we krwi, która pozwoli wykryć chorobę na wczesnym etapie i bez świadomej postawy pacjenta, problem powikłań nie zniknie. A na tle innych krajów europejskich mamy pod tym względem jedne z najgorszych statystyk. Objawy powikłań ma co druga osoba z cukrzycą.
Do rozwoju powikłań dochodzi, kiedy długo utrzymujące się zbyt duże stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia) powoduje niszczenie śródbłonka naczyń krwionośnych.
Do powikłań, których źródłem są uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych należą:
• retinopatia cukrzycowa – choroba oczu spowodowana uszkodzeniem naczyń siatkówki. Jeśli cukrzyca jest nieskutecznie leczona może prowadzić do utraty wzroku.
• nefropatia cukrzycowa – choroba nerek; przy braku skutecznego leczenia może prowadzić do całkowitej niewydolności nerek.
neuropatia cukrzycowa – choroba nerwów; może prowadzić do zaburzeń czucia, przeczulicy, zaników mięśni, niedowładów. Jest jedną z przyczyn rozwoju zespołu stopy cukrzycowej oraz impotencji u mężczyzn.
Powikłania przewlekłe, dotyczące dużych naczyń krwionośnych to:
• choroba wieńcowa, zwiększająca ryzyko zawału serca
• zespół stopy cukrzycowej – prowadzi do zaburzeń unerwienia i ukrwienia stopy, powodując owrzodzenia, rozwój martwicy i konieczność amputacji.
• choroba niedokrwienna ośrodkowego układu nerwowego, powodująca uszkodzenie mózgu.
Cukrzyca typu 2 jest jedną z głównych przyczyn chorób układu sercowo-naczyniowego i przedwczesnej umieralności. Powikłania sercowo-naczyniowe, jak zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca występują aż u 80% pacjentów z cukrzycą. Co ważne, mimo że kobiety, zwłaszcza młodsze, są mniej narażone na zawał mięśnia sercowego, to w przypadku wystąpienia cukrzycy ryzyko zawału serca jest takie samo u kobiet i u mężczyzn.
W przebiegu cukrzycy typu 2 mocno obciążone są również nerki. Charakter narastającej epidemii przybiera przewlekła choroba nerek (PChN). Chorzy z cukrzycą są w grupie ryzyka tej choroby: PChN statystycznie rozwinie się u 50% pacjentów z cukrzycą typu 2. Większość osób nie odczuwa żadnych objawów choroby we wczesnych stadiach. Nic dziwnego, że 9 na 10 pacjentów nie wie o chorobie. Jednocześnie w Polsce populację pacjentów z PChN szacuje się na 4,2 mln osób. Nerki są organem filtracyjnym organizmu i pełnią niezwykle ważną w nim funkcję. Niestety nie mają zdolności regeneracyjnych po uszkodzeniu, dlatego troska o nie i badania kontrolne mają tu szczególne znaczenie.
Wciąż nierozwiązanym problemem pacjentów jest zespół stopy cukrzycowej. Mimo ogromnego postępu w leczeniu cukrzycy, w Polsce nadal co roku dokonuje się ok. 7 tysięcy amputacji. Zespół stopy cukrzycowej jest powikłaniem cukrzycy, który występuje zarówno u chorych na cukrzycę typu 1, jak i typu 2. Wysokie stężenie glukozy we krwi uszkadza nerwy i zaburza czucie bólu. Uszkodzenie tkanki w obrębie stopy może zostać przez pacjenta niezauważone. Jeśli rana jest głęboka, wdaje się zakażenie, co prowadzi do owrzodzenia.
Zespół stopy cukrzycowej jest „piętą achillesową” opieki diabetologicznej w Polsce. Środowisko diabetologów złożyło do NFZ program leczenia zespołu stopu cukrzycowej, jednak jest on wciąż procedowany. Tym bardziej rośnie tu rola profilaktyki i edukacji. Jako środowisko medyczne potrafimy coraz lepiej leczyć cukrzycę i mamy do dyspozycji coraz lepsze terapie. To, co jest niepokojące, to fakt, że duża grupa osób ma nierozpoznaną cukrzycę. Musimy wcześniej identyfikować osoby, które mają cukrzycę, zachęcać je do modyfikacji stylu życia i przekonywać do stałego monitorowania stężenia glukozy we krwi. Edukacja pacjentów jest kluczem do opanowania epidemii cukrzycy – mówi prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii, kierownik Oddziału Chorób Wewnętrznych i Diabetologii w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Zobacz także:
- Górski wysiłek z cukrzycą! Kwietniowa Akademia Edukacyjna w Górach Opawskich.
- Nagrody Paulina edycja 2024! Oto laureaci.
- Bezigłowe zastrzyki z insuliny. Kolejny krok do opracowania bezbolesnej metody.
- Otyłość i brak ruchu to główne przyczyny cukrzycy typu 2
- Leon Madej podpisał kontrakt z Widzewem Łódź!
